TASVÎRE DÂİR İBN-İ ABBÂS RADİYA`LLÂHU ANHÜMÂ`NIN BİR RİVÂYETİ;EŞCAR VE AHCÂR İLE HAYAT BULUNMAYAN AKSÂM-İ BEDENİN CEVÂZ-I TERSÎMİNE DÂİR İBN-İ ABBÂS`IN MÜHİM BİR FETVÂSI

Rivâyetine göre, İbn-i Abbâs`a bir kimse, gelip: - Ey Ebü`l-Abbas! Benim (vâsıta-i) maîşetim, elimin san`atinden ibârettir. Ben şu tasvirleri yapar (geçinir) im, di(yerek istiftâ et) miş. İbn-i Abbâs da ona: - Ben sana yalnız Resûlullah salla`llahu aleyhi ve sellem`den işittiğim bir hadîsi hikâye edeceğim. Resûlullah: Her kim bir (zî-rûhun) sûret (ini) tasvîr ederse, Allah bunu o sûrete can verinceye kadar azâb eder. Halbuki musavvir tasvîrine ebedî ruh nefyedemez. (de ebedî azâb olunur,) diye cevab verdi. Bu cevab üzerine ressamcağız şiddetli bir hışıltı ile har har soludu; benzi sarardı. İbn-i Abbâs (acıyarak): - Vay sana yazıklar oldu. Bâri san`atını işlemek zarûretinde isen sana şu ağaç ve kendisinde hayat olmayan her şey`i tasvîr etmeni tavsiye ederim, diye cevab verdi.

BİR HADÎS-İ KUDSÎDE CENÂB-I HAKK`IN ÜÇ SINIF İNSANLAR HAKKINDA İZHÂR-I HUSÛMET BUYURMALARINA DÂİR EBÛ HÜREYRE`DEN GELEN RİVÂYET

Nebî salla`llahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu dediği rivâyet edilmiştir: Azîz ve celîl olan Allah: [Üç (sınıf insan) vardır ki, kıyâmet gününde ben bunların hasmıyım: 1) O kimse ki, bana (mukaddes ismime) yemîn eder de sonra ahdini bozar. 2) Yine bir kimse ki, hür (bir insan)ı köle diye satar da onun pahâsını yer. 3) Öbir kimse de ki, bir işçi tutar, onu çalıştırır da ücretini vermez] buyurmuştur.

RESÛL-İ EKREM`İN HAMRİN, MEYTENİN, HINZÎRİN, ASNÂMIN BEY`İNİ FETH-İ MEKKE GÜNÜ MEN` ETTİĞİNE DÂİR CÂBİR İBN-İ ABDULLÂH HADÎSİ

Şöyle rivâyet edilmiştir: Resûlullah salla`llahu aleyhi ve sellem feth-i Mekke senesi Mekke`de iken: - Allah ve Allah`ın Resûlü şarabın, meytenin hınzîrin, asnâmın bey`ini haram kıldı, buyurdu. Resûl-i Ekrem`e: - Yâ Resûla`llah murdar ölen hayvanın iç yağı hakkında ne buyurulur? Şuhûm-ı meyte ile sefîneler cilâlanır, deriler yağlanır, onunla nâs da (mum yapar) ışıklanır, diye soruldu da Resûlullah: - Hayır, murdar yağı bey` etmeyiniz! Bu bey` haramdır. Bundan sonra Resûlullah salla`llahu aleyhi ve sellem bu bey` haramdır, dediği zaman: - Allah Yehûd`a lâ`net etsin! Allah meytenin yağını haram ettiğinde onlar bu yağı erittiler, sattılar da tutarını eklettiler, buyurdu.

SEMEN-İ KELB, MEHR-İ BAĞY, HULVÂN-İ KÂHİNİN HURMETİ HAKKINDA EBÛ MES`ÛD ENSÂRÎ RADİYA`LLÂHU ANH`İN BİR HADÎSİ

Resûlullah salla`llahu aleyhi ve sellem`in kelb pahasından, zinâ kazancından, kehânet ücretinden nehyettiği rivâyet edilmiştir.

Şöyle dediği rivâyet edilmiştir: Resûlullah salla`llahu aleyhi ve sellem Medîne`ye kudûmunda nâs selem sûretiyle bir, iki (, üç) sene va`deli hurma alırlar, satarlardı. Bunun üzerine Resûl-i Ekrem: Her kim hurma (gibi bir şey almak satmak) da Selem tarîkıyle bey` ederse (mikdârı) keyli veya vezni ma`lûm olarak -yine İbn-i Abbâs`tan bir rivâyette- muayyen bir va`deye (değin) akdetsin buyurdu.

[Biz, (gerek) Resûlullah salla`llahu aleyhi ve sellem`in devr-i hayâtında, (gerek) Ebû Bekr`in, Ömer`in (hilâfetleri) zamânında buğday, arpa, kuru üzüm ve hurmada selem tarîkıyle muâmele yapardık] dediği rivâyet edilmiştir: İbn-i Ebî Evfâ`dan (diğer) bir rivâyette de müşârün-ileyh: [Biz, ehl-i Şâm`ın zirâatcisiyle muayyen bir kilede (ölçülmek ve vezn-i muayyende tartılmak üzere) ma`lûm bir va`de (hulûl edince) ye kadar buğday, arpa, kuru üzüm (mübâyaasında) selem tarîkıyle muâmele yapardık] demiştir. İbn-i Ebî Evfâ`ya: - Selem, müsellemün-fîhin aslı, mülk ve tasarrufunda bulunan kimseye mi (hastır?) diye soruldu da İbn-i Ebî Evfâ: - Mebîin aslına mâlik olduklarını biz, Şam zirâatçilerine hiç bir zaman sormadık, diye cevab verdi.

Muttasıl sened ile Buhârî`nin Tâbiî Amr İbn-i Şerîd`den rivâyetine göre, müşârün-ileyh demiştir ki: Bir kere Sa`d İbn-i Ebî Vakkas`ın yanında durmuştum. Misver İbn-i Mahreme gelip elini Sa`d`in bir omuzuna koymuştu. Bu sırada) Nebî salla`llahu aleyhi ve sellem`in kölesi (Eslem) Ebû Râfi` radiya`llahu anh geldi: - Ey Sa`d! Hânen dâhilindeki iki oda (akarı) mı (satacağım, şunu) benden alsan, diye teklîf etti. Sa`d İbn-i Ebî Vakkas: - Vallahi ben dört bin (dirhem) den ziyâde sana (bir fiat) veremem. (Bu da) müneccem veya ceste ceste olarak, dedi. Ebû Râfi`de: - Bu iki odaya bana (başkası tarafından) beş yüz dînar verildi. Eğer ben Resûlullah salla`llahu aleyhi ve sellem`in: - Komşu komşuya en haklı bir şefî`dir, buyurduğunu işitmemiş olsaydım, bu iki odalı mekânımı dört bin (dirhem) e sana vermezdim de beş yüz dînâr (veren ta`lîb)e verirdim, dedi. Müeteâkıben Sa`d İbn-i Ebî Vakkas`a verdi.

Rivâyet olunduğuna göre, Âişe Hazretleri: - Yâ Resûl`allah! Benim iki komşum var. (Hediyye vermek istediğimde) hediyemi bunlardan hangisine (takdîmen) vereyim? diye sordum. Resûllullah salla`llahu aleyhi ve sellem: - Kapısı sana en yakın olan komşuma ver! buyurdu, demiştir.

Şöyle dediği rivâyet edilmiştir: (Bir def`a) ben, Eş`arîlerden iki kişi ile berâber Nebî salla`llahu aleyhi ve sellem`in (huzûruna) varmıştım. (bunlar Resûlullah`dan iş istediler). Müteâkıben ben: - (Yâ Resûla`llah!) Ben, bunların iş, me`mûriyet isteyeceklerini bilmiyordum, dedim. Bunun üzerine Resûlullâh: - İş dileyen kimseyi biz, işimiz üzerinde kullanmayız, buyurdu.

Nebî salla`llahu aleyhi ve sellem`den rivâyet ederek şöyle nakledilmiştir: Nebî salla`llahu aleyhi ve sellem (bir kere): - Allah hiç bir Peygamber göndermemiştir, muhakkak o Peygamber koyun gütmüştür, buyurdu. Bunun üzerine Resûl-i Ekrem`in Ashâb`ı: - (Yâ Resûla`llah!) Sende mi? diye sordu da Resûl-i Ekrem: - Evet, ben de ehl-i Mekke`nin Karârît (mevki) inde koyun güderdim, buyurdu.