Ümmü Atıyye

ZEVC İÇİN DÖRT AY ON GÜN YAS TUTMAĞA, HAYIZDAN YIKANMAK İSTEDİĞİNDE KOKU SÜRÜNMENİN CEVÂZINA VE KADINLARIN CENÂZENİN ARDINCA GİTMELERİNİN NEHYİNE DÂİR ÜMMÜ ATIYYE HADÎSİ

Şöyle demiştir: Biz, bir meyyit(imiz)in vefâtı üzerine üç günden ziyâde ihdâddan, (yâni yas tutmaktan) nehyolunurduk. Meğer ki (meyyit, kadının) zevci ola. (Zevc için) dört ay, on gün yas tutardık. (Yas içinde gözlerimize) sürme çekmez, (süs için) boyanmış kumaş giyinmezdik. Meğer ki (Yemen`in) Asb (denilen kumaşları) ola. Tuhr (yâni hayız kesilmesi) zamânında birimiz hayızdan yıkanmak istediğinde azıcık kust-ı azfâr kullanmasına ruhsat verilirdi. Bir de cenâzelerin ardınca gitmekten nehyolunurduk.

HÂİZ OLAN KADINLARIN NAMAZGÂHDAN UZAK BULUNMALARINA DÂİR ÜMMÜ ATIYYE HADÎSİ

Şöyle demiştir: İşittim, Resûlu`llâh salla`llâhu aleyhi ve sellem buyurdu ki "Tâzelerle zevât-ı hudür ve hâizler çıkıp (mecâlis-i) hayrda ve mü`minlerin duâsında hazır bulunsunlar. (Yalnız) hâizler, namazgâhdan uzakca dursunlar. Biri: "Hâizlerde mi?" diye sordu. Ümmü Atıyye cevâben: "Bunlar Arafat`da, fülân ve fülân yerlerde hazır bulunmuyorlar mı?" dedi.

HAYIZ KANININ RENGİNE DÂİR ÜMMÜ ATIYYE HADÎSİ

Şöyle demiştir: Biz (asr-ı celîl-i Risâlet`de kandaki) sarılığı ve bozluğu hiçbir şey (yâni mâni-i salât) addetmezdik.

GASL-İ MEYYİT HAKKINDA ÜMM-İ ATIYYE HADÎSİ

Ümmü Atıyye demiştir ki: Resûlullâh salla`llâhu aleyhi ve sellem`in kızı (Zeyneb radiya`llâhu anhâ) vefât ettiğinde Resûlullâh yanımıza gelip buyurdu ki: Kızımı su ve sidr ile üç, yâhud beş, hattâ îcâb ederse daha ziyâde yıkayınız. En sonrakinde kâfûr, yâhut kâfûr nev`inden bir koku kullanınız. Gasilden fâriğ olduğunuzda bana bildiriniz. Biz, gasli bitirince Resûl-i Ekrem`e haber verdik. Resûlullâh bize "Hikiv" denilen kendi izârını verdi. Ve: Bunu kızıma iç gömleği yapınız, buyurdu. (Râvî Muhammed İbn-i Sîrîn diyor ki): Ümmü Atıyye "Hikiv" ile izâr kasdetmiştir.

GASL-İ MEYYİT HAKKINDA ÜMM-İ ATIYYE HADÎSİ

Ümmü Atıyye hadîsinin diğer bir rivâyet tarîkinde Resûlullâh salla`llâhu aleyhi ve sellem`in: "(Kızımı tek su ile yıkayınız), gasle, Zeyneb`in sağ tarafı ile ve abdest âzâları ile başlayınız" buyurduğu ve Ümmü Atıyye`nin de: "Zeyneb`in saçını taradık, (tarakla açtıktan sonra da kalınca) üç bukle yaptık (ve bunları arkasına salıverdik)".

KADINLARIN CENÂZE TA`KÎB VE TEŞYÎİNDEN NEHYOLUNDUKLARINA DÂİR ÜMM-İ ADIYYE HADÎSİ VE BU BÂBDA ULEMÂNIN İCTİHADLARI

Ümmü Atıyye demiştir ki: Biz (kadınlar, Resûlullâh RS tarafından) cenâzeyi ta`kîb etmekten nehyolunduk. Cenâzeye ittibâ`, bizim üzerimize farz kılınmadı.

HİCRET`İ MÜTEÂKIB KADINLARDAN BÎAT ALINDIĞINDA BÎAT MADDELERİ İÇİNDE ÖLÜYE NEVHA EDİLMİYECEĞİNİN DE BİR MADDE OLARAK BULUNDUĞU HAKKINDA ÜMM-İ ATIYYE HADÎSİ

Ümm-i Atıyye demiştir ki: Nebî salla`llâhu aleyhi ve sellem biz (kadınlar) dan (İslâm üzere) bîat aldığında, ölüye nevha etmiyeceğimize dâir de söz almıştı. Beş kadından başka bizden hiçbir kadın (o sırada) ahdini îfâ etmedi. (Bu beş kadın:) Ümm-i Süleym, Ümm-i Alâ`, Muâz`ın karısı olan Ebû Sebre kızı ve daha iki kadındır. Yâhud Ebû Sebre kızı ile Muâz`ın karısı ve daha bir kadın.

BİR ZEKÂTLIK KOYUNUN TAKSİMİ CAİZ MİDİR?

Şöyle dediği rivâyet edilmiştir: Ensârî Nüseybe`ye, (yâni bana sadaka malından) bir koyun gönderilmişti. Nüseybe de bu koyunun etinden (bir parça) Âişe`ye göndermişti. Bu sırada Nebî salla`llâhu aleyhi ve sellem (gelip): - Yanınızda (yiyecek) bir şey var mı? diye sordu. (Hazret-i Âişe diyor ki,) bende bir şey yoktur. Yalnız Nüseybe`nin şu sadaka koyunundan (bana) gönderdiği bir parça et vardır, dedim. Aleyhi`s-salâtü ve`s-selâm da: - Haydi getir! Zekât yerine ulaşmıştır, buyurdu.

KADINLARIN RESÛL-İ EKREM`E BÎATLERİ ÜMM-İ ATIYYE`NİN HAL TERCEMESİ

Şöyle dediği rivâyet olunmuştur: Resûlullah salla`llahu aleyhi ve sellem`e (İslâm üzere) bîat ettik. Bunun üzerine Resûlullah bize: (Allah`a hiç bir şeyi şerîk kılmamamız,) hakkındaki âyeti okudu. Ve bizi meyyit üzerine çığlıkla mâtem tutmaktan nehyetti. Bunun üzerine kadınlardan birisi (ki, Ümm-i Atıyye kendisidir) bîat etmekten elini çekti. Ve: "Yâ Resûla`llah filân kadın benimle berâber (câhiliyyet mâtemi yaptı. Üzerimde hakkı vardır.) Ondan izin almak isterim" dedi. Resûlullah salla`llahu aleyhi ve sellem Ümm-i Atıyye`ye bir şey söylemedi, (sükût etti). Bunun üzerine kadın gitti. Sonra (müsâadesini alarak) gelip Resûlullah`a bîat etti.