KİTÂBÜ`L-FARÂİZ

FARÂİZİ, KUR`AN`DA BİLDİRİLEN SÂHİPLERİNE VERİNİZ! BUNLARDAN GERİ KALAN MAL DA ASABADAN EN YAKIN OLAN ER KİŞİYE ÂİTTİR, MEÂLİNDEKİ İBN-İ ABBÂS HADÎSİ VE ÎZÂHI

Nebî Salla`llahu aleyhi ve sellem`in şöyle buyurduğu rivâyet olunmuştur: Ferâizi (Kur`ân`da bildirilen) sâhiblerine veriniz. (Bunlardan) geri kalan (mal) da (Asabadan = baba tarafından) en yakın olan er kişiye âiddir.

KÛFE VÂLİSİ EBÛ MÛSÂ EL-EŞ`ARÎ`YE BİR FARÂİZ MES`ELESİ SORULDUĞUNDA: ARANIZDA İBN-İ MES`ÛD GİBİ BİR ÂLİM VARKEN BANA SORMAYINIZ, DEMİŞTİR

Rivâyete göre, Ebû Mûsâ hazretlerine: Müteveffânın kızına, oğlunun kızına, kız kardeşine âid mîras hisseleri sorulmuştu. Ebû Mûsâ: Terikenin yarısı müteveffânın kızına, birisi de kız kardeşine âiddir, dedi. (Oğlunun kızını mahrûm bıraktı). Ebû Mûsâ (suâl soran kimseye) Abdullah İbn-i Mes`ûd da benim fikrime uygun cevâb verir, dedi. Mes`ele İbn-i Mes`ûd`a sorulup Ebû Mûsâ el-Eş`arî`nin cevâbı ve onun tarafından gönderildiği haber verilince Abdullah İbn-i Mes`ûd: Eğer ben, oğlun kızını mîrastan mahrûm edersem dalâlete düşerim. Hidâyetteki bahtiyarlardan olamam, (diye bir mukaddime ile söze başlayıp): - Bu mes`elede ben Nebî Salla`llahu aleyhi ve sellem`in hükmettiği bir haberle hükmedeceğim (ki, şudur): müteveffânın kızı nısıf alır, oğlunun kızı da -iki sülüsü tamamlamak için- südüs alır. Geri kalan (sülüs) de kız kardeşin hakkı, olur, dedi. Bunun üzerine Ebû Mûsâ el-Eş`arî`ye İbn-i Mes`ûd`un bu fetvâsı haber verilince: - Mademki aranızda Peygamber`in böyle bir haberi vardır; bana sormanıza lüzûm yoktur, dedi.

BİR ÂİLENİN ÂZADLI KÖLESİ, O ÂİLE CÂMİASINDANDIR, MEÂLİNDE ENES İBN-İ MÂLİK HADÎSİ

Nebî Salla`llahu aleyhi ve sellem`in: "Bir âilenin âzâdlı kölesi, o âilenin kendi câmiasındandır" buyurduğu rivâyet olunmuştur.

BİR ÂİLE KIZ KARDEŞİNİN OĞLU O ÂİLE CÂMİSAINDANDIR, MEÂLİNDE ENES İBN-İ MÂLİK HADÎSİ

Nebî Salla`llahu aleyhi ve sellem`in: "Bir âilenin kız kardeşinin oğlu, o âilenin kendi câimasındandır" buyurduğu rivâyet olunmuştur.

BABASINDAN BAŞKASINA NESEB İSNÂD VE İDDİÂ EDEN KİMSEYE CENNET HARAMDIR, MEÂLİNDE SA`D İBN-İ EBÎ VAKKAS HADÎSİ

Rivâyete göre, Nebî Salla`llahu aleyhi ve sellem`in şöyle buyurduğunu işittim; demiştir: Her kim babasından başkasına -babası olmadığını bile bile- neseb iddi`â ederse o kişiye Cennet haramdır. (Râvî Ebû Osmân en-Nehdî tarafından) Sa`d İbn-i Ebî Vakkas`ın bu hadîsi Ebû Bekr Radiya`llahu anh`e hikâye olundukça, Ebû Bekir: Evet bu hadîsi Resûlu`llah Salla`llahu aleyhi ve sellem`den kulağımla duydum, kalbim de onu hıfzetti, demiştir.

EY MÜ`MİNLER, SAKIN BABALARINIZDAN YÜZ ÇEVİRMEYİNİZ. HER KİM YÜZ ÇEVİRİRSE, ÂİLE Nİ`METİNE KÜFRETMİŞ OLUR, MEÂLİNDEKİ EBÛ HÜREYRE HADÎSİ

Nebî Salla`llahu aleyhi ve sellem`in: "(Ey mü`minler!) Sakın babalarınızdan i`râz edib yüz çevirmeyiniz! Her kim babasından yüz çevirirse (âile ni`metine) küfretmiş olur." buyurduğu rivâyet olunmuştur.