İYDEYN BAHSİ

BAYRAMLARDA MESERRET IZHÂRI ŞEÂİR-İ DİNDEN OLDUĞUNA DÂİR HAZRET-İ ÂİŞE HADÎSİ

Şöyle demiştir: (Bir def`a Minâ günlerinde yâni Kurban bayramının ilk üç günlerinden birinde) Resûlullâh salla`llâhu aleyhi ve sellem yanıma girdi. Karşımda "Buâs" ezgilerini (def çalarak) okuyan iki kız vardı. Yatağına uzanıp (mubârek) yüzünü çevirdi. (Derken) Ebû Bekir radiya`llâhu anh girdi. "(Bu ne hâl?) Resûlullâh salla`llâhu aleyhi ve sellem`in yanında şeytan mizmarı mı?" diyerek beni azarlardı. (Bunun üzerine) Resûlullâh salla`llâhu aleyhi ve sellem ona dönüp: "Onlara ilişme" buyurdu. (Babamın zihni başka bir şeyle) meşgûl olunca kızlara işâret ettim (onlar da) çıktılar. Yine bir bayram günü idi ki (o gün) siyâhîler kalkan mızrak (oyunu) oynuyorlardı. (Bilmem) ya ben, Resûlullâh salla`llâhu aleyhi ve sellem`den (bakmağa) izin istedim (de muvâfakat buyurdu), yâhud (kendiliğinden): "Bakmak istiyor musun?" di(ye sor)du. "Evet" dedim. (Bunun üzerine) beni arkasında yanağım yanağına (değecek) vechile ayak üstü durdurup (Habeşîlere): "Haydin (devâm edin) Erfide oğulları" buyurdu. Nihâyet (seyretmekten) usandığımda: "Artık yeter mi?" diye sordu "Evet" dedim "(Öyle ise) git!" buyurdu.

MUSALLÂYA ÇIKMAZDAN EVVEL TATLI YEMEK SÜNNET OLDUĞUNA DÂİR ENES HADÎSİ

Şöyle demiştir: Salla`llâhu aleyhi ve sellem (iyd-i) fıtır günü bir kaç (dâne) hurma yemeden (bayram) namaz (ın)a çıkmazdı. Yine (Enes radiya`llâhu anh`den) diğer rivâyette bunları tek (adedli) olarak yerdi, diyor.

İBTİDÂ BAYRAM NAMAZI KILMAK, SONRA KURBAN KESMEK, SÜNNET OLDUĞUNA DÂİR BERÂ` İBN-İ ÂZİB HADÎSİ

Şöyle demiştir: Nebiyy-i Ekrem RS`den (Kurban bayramı) hutbe (sini) söylerken işittim: "Bu günümüzde bizim için ilk yapılacak şey, namaz kılmaktır. Ondan sonra (evlerimize) dönüp kurban kesmek olacaktır. Her kim (böyle) yaparsa sünnetimize muvâfık iş görmüş olur."

BERÂ` RADİYA`LLÂHU ANH`İN BAYRAM NAMAZINDAN EVVEL KESİLEN HAYVANIN KURBAN OLMAYACAĞINA DÂİR HADÎSİ

Şöyle demiştir: Nebiyy-i Ekrem RS Kurban bayramı günü bize hutbe îrâd buyurup: "Her kim bizim (bu) namazımızı kılıp (ondan sonra) keseceğimiz kurbanı keserse kurban (sünnetin)`e muvâfık iş yapmış olur. Her kim de namazdan evvel kurbanını keserse, namazdan evvel (kesilmiş olup kurban olmıya gayr-ı sâlih) olmuş olur ve onun kurban`dan ecri olmaz" buyurdu. Bunun üzerine Berâ` (İbn-i Âzib`in) dayısı Ebû Bürde İbn-i Niyâr (ayağa kalkıp) dedi ki: Yâ Resûla`llâh, ben davarımı namazdan evvel kurban etmiş bulundum. Bu günün yeme içme günü olduğunu bildim de davarımın evimde boğazlanan ilk davar olmasını arzu ettim. (Bu maksatla) davarımı boğazlayıp namaza gelmeden evvel sabah taâmımı ettim. (Resûlullâh RS:) "Senin (bu) davarın (kurban davarı değil) yalnız (yenecek) et davarıdır" buyurdu. Bunun üzerine (Ebû Bürde): "(Öyle ise) yâ Resûla`llâh, bizim henüz yaşına basmamış dişi bir çepişimiz vardır ki, bence iki davardan daha iyidir (onu kesecek olursam) benim için bu (kadarı) yeter mi?" diye sorunca (RS): "Evet, (lâkin) senden sonra hiçbir kimse için yetmiyecektir" buyurdu.

EBÛ SAİD-İ HUDRÎ`NİN BAYRAMDA HUTBENİN NAMAZDAN SONRA OKUNACAĞINA DÂİR RİVÂYETİ

Şöyle demiştir: Resûlullâh RS (iyd-i) fıtır ile (iyd-i) adhâ günlerinde musallâya çıkardı. İlk başladığı şey namaz olurdu. Sonra (namazdan) çıkıp cemâat (oldukları hey`ette) saflarında otururken ayakta onlara dönüp kendilerine va`z buyurur, vesâyâda bulunur ve (ne emredecek ise) emrederdi. (Hattâ o esnâda) kimleri (gazâ için bir tarafa) gönderecek olur ise gönderir, yâhud (başka) bir şeyin yapılmasını emredecek olursa eder ve (ondan) sonra (musallâdan) avdet buyururdu. Ebû Saîd (-i Hudrî radiya`llâhu anh) der ki, nâs (sünnete muvâfık olarak) hep böyle yapıp (yâni namazı hutbeye takdîm edip) dururlarken ya bir (iyd-i) ahdâ, ya bir (iyd-i) fıtır gününde Mervân ile birlikte (musallâya) çıktım, o zaman Mervân Medîne emîri idi. Musallâya vardığımızda bir de baktım ki (orada) Kesîr İbni`s-Salt`ın binâ ettirdiği bir minber var. Mervân, namazı kıldırmadan minbere çıkmaya davranmaz mı? (Mâni` olmak için) elbîsesinden yakaladım. Çekiştik. (Nihâhet) o (benden kurtulup) minbere çıktı ve namazdan evvel hutbeyi îrâd etti. Ona: "Vallâhi siz (Sünnet-i Resûlü) tağyir etmiş oldunuz" dedim. "Yâ Ebâ Saîd, senin o bildiğin şey (artık) gitti, (hükmü kalmadı)" dedi. Ben de "Benim bildiğim şey (dediğine göre) bilmediğim şeyden vallâhi daha hayırlıdır" dedim. Bunun üzerine "Namazdan sonra nâs (bizi dinlemek üzere) karşımıza oturmıyacakları için (hutbeyi) ben namazdan evvele aldım" cevâbını verdi.

BAYRAM NAMAZI EZANSIZ VE KÂMETSİZ KILINDIĞI HAKKINDA İBN-İ ABBÂS VE CÂBİR HADÎSİ

Şöyle demişlerdir: (Ahd-i Celîl-i Nebevî`de) ne (iyd-i) fıtır gününde, ne de (iyd-i) adhâ gününde (bayram namazı için) ezân okunmazdı.

BAYRAMDA NAMAZ, HUTBEDEN EVVEL OLDUĞU HAKKINDA İBN-İ ABBÂS HADÎSİ

Şöyle demiştir: Resûlullâh salla`llâhu aleyhi ve sellem ile, Ebû Bekr, Ömer ve Osmân (radiya`llâhu anhüm) ile birlikte namazında bulundum. Hepsi (de) namazı hutbeden evvel kılarlardı.

ZİLHİCCE`NİN ON GÜNÜNÜN FAZİLETİNE DÂİR İBN-İ ABBÂS RİVÂYETİ

Nebiyy-i Ekrem salla`llâhu aleyhi ve sellem`in: "Başka günlerin hiç birinde (içinde bulunduğumuz) şu on gündeki amellerden daha efdal hiçbir amel yoktur" buyurduğunu ve: "Cihad da mı (daha efdal değil?)" denmesine karşı: "(Evet,) cihad da, meğer ki bir kimse nefsini (Allah yolunda) muhâtaraya atıp (kendisine âid ne mal, ne nefis) hiçbir şeyi geri getiremez olursa, (işte onun ameli bunlardan da efdaldir)" cevâbını verdiğini (sened-i muttasıl ile) rivâyet etmiştir.

TELBİYENİN KEYFİYYETİNE DÂİR ENES İBN-İ MÂLİK HADÎSİ

(Müşârün-ileyhden): "Nebiyy-i Ekrem salla`llâhu aleyhi ve sellem ile berâber iken nasıl yapardınız?" (diye) telbiye (nin keyfiyyetin) den suâl olundukta şöyle demiştir: İstiyen lebbeyk derdi ki, inkâra uğramazdı; istiyen de tekbîr alırdı da (yine) inkâra uğramazdı. (Yâni hiçbir kimse kendisine niçin telbiye ediyorsun, yâhud niçin tekbîr alıyorsun? demezdi).

NAHR-İ ŞER`Î VE ZEBH-İ ŞER`Î

Nebiyy-i Ekrem salla`llâhu aleyhi ve sellem (kurban edilecek hayvanı) musallâda nahir veya zebih buyurduğu (sened-i muttasıl ile) rivâyet olunmuştur.