BEY (ALIM-SATIM) BÖLÜMÜ

Resulullah (sav) ribayı (faizi) yiyene de, yedirene de lanet etti." (Ebu Davud ve Tirmizi`nin rivayetlerinde şu ziyade vardır: "(Faiz muamelesine) şahitlik edenlere de bu muameleyi yazana da...")

308

Resulullah (sav) buyurdular ki: "İnsanlar öyle bir devre ulaşacak ki, o zamanda riba yemeyen kalmayacak. Öyle ki, (doğrudan) yemeyene buharı ulaşacak." Bir rivayette "...tozu ulaşacak" denir.

309

Hz. Peygamber (sav)`i Veda Haccı sırasında dinledim, şöyle diyordu: "Haberiniz olsun, cahiliye devrindeki bütün ribalar kaldırılmıştır, ödenmeyecektir. Sadece verdiğiniz ana parayı alacaksınız. Böylece ne zulmetmiş olacaksınız ne de zulme uğramış olacaksınız. Haberiniz olsun cahiliye devrindeki bütün kan davaları kaldırılmıştır. Kaldırdığım ilk kan davası da el-Haris İbnu Abdilmuttalib`in kan davasıdır. Bu kimse, Benü Leys`te süt anadaydı. Hüzeyl onu öldürmüştü. Resulullah (sav): Yarabbi tebliğ ettim mi? dedi. Cemaat: Evet tebliğ ettin dediler ve üç kere tekrarladılar. Resulullah (sav): Ya Rabbi şahid ol! dedi ve üç kere tekrar etti." (Hattabi der ki: "Ebu Davud, hadisi şu şekilde, yani "Haris İbnu Abdilmuttalib`in kan davası..." diye rivayet etmiştir. Halbuki diğer kitaplarda: Rebi`a İbnu`l-Haris İbni Abdilmuttalib`in kan davası şeklinde rivayet edilmiştir.)

310

Resulullah (sav) buyurdular ki: "Altın altınla peşin olmazsa ribadır. Buğday buğdayla peşin satılmazsa ribadır. Arpa arpayla peşin satılmazsa ribadır. Kuru hurma kuru hurmayla peşin satılmazsa ribadir." (Metin, Sahiheyn`in metnidir. Buhari`nin bir rivayetinde, "verik (yani basılmış dirhem) verikle, altın altınla.." şeklinde gelmiştir.)

311

Resulullah (sav) zamanında bize bayağı hurma veriliyordu. Bu muhtelif cins kuru hurmanın bir karışımı idi. Bu bayağı hurmanın iki ölçeğini bir ölçek iyi hurma mukabilinde satıyorduk. Bu tarz Hz. Peygamber (sav)`in kulağına ulaşınca şöyle buyurdu: "İki ölçek hurmaya bir ölçek hurma, iki ölçek buğdaya bir ölçek buğday iki dirheme bir dirhem olmaz."

312

Bir rivayette de şöyle gelmiştir: Hz. Bilal (ra), Resulullah (sav)`a, (iyi cins bir hurma olan) berni hurması getirmişti. "Bu nereden?" diye sordu. Bilal (ra): "Bizde adi hurma vardı. Resulullah (sav)`ın yemesi için ondan iki ölçek vererek bundan bir ölçek satın aldık" dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav): "Eyvah! Bu ribanın ta kendisi, eyvah bu ribanın ta kendisi, sakın öyle yapma. Şayet iyi hurma satın almak istersen elindekini ayrıca sat. Sonra onun parasıyla iyi hurmayı satın al" dedi.

313

Sahiheyn`de yer alan bir rivayette şöyle gelmiştir: Dinar dinarla, dirhem dirhemle başa baş misliyle değiştirilmelidir. Kim fazla verir veya fazla alırsa ribaya girmiş olur. Hadisi rivayet eden ravi der ki: "Ben dedim ki; İbnu Abbas (ra) bunu söylemez. Ebu Said der ki: İbnu Abbas (ra)`a sordum: Sen bunu Resulullah (sav)`dan mı işittin, Kitabullah`ta mı gördün? Bana şu cevabı verdi: Bunun ikisini de söylemiyorum. Siz, Resulullah (sav)`ı benden daha iyi tanırsınız. Ancak bana Üsame İbnu Zeyd (ra) haber verdi ki, Resulullah (sav): "Sadece veresiye satışta riba vardır" buyurmuştur.

314

Müslim`in bir diğer rivayeti şöyledir: "Altın altınla, gümüş gümüşle, buğday buğdayla, arpa arpayla, hurma hurma ile, tuz tuzla başbaşa misliyle, peşin olarak satılır. Kim artırır veya artırılmasını taleb ederse ribaya girmiştir. Bu işte alan da veren de birdir." Yine Müslim`de Ebu Hüreyre`nin bir rivayetinde "cinsleri farklı ise müstesna" denir.

315

Rivayetinde (şu ziyade) ifade edilmiştir: "...Bu çeşitler farklı olduğu takdirde peşin ise dilediğiniz gibi satın." Bu hadisi, Buhari hariç, Beş Kitap rivayet etmiştir.

316

Zeyd İbnu Erkam ve el-Berd İbnu Azib (ra)`e sarftan (yani altınla gümüşü cinsi cinsine satmaktan) sordum, ikisi de şu cevabı verdi: "Resulullah (sav) altının gümüş mukabilinde veresiye satılmasını yasakladı."

317