BEY (ALIM-SATIM) BÖLÜMÜ

Bir adam selem yoluyla (yani parasını peşin alarak, çıkacak mahsulden verilmek üzere) bir ağacın hurmasını sattı. Fakat o yıl o ağaç hiç mahsul vermedi. Satıcı ile müşteri ihtilafa düşerek davalarını Hz. Peygamber (sav)`e getirdiler. Resulullah (sav) satıcıya: "Onun parasını nasıl helal addedersin, parayı geri ver" dedi. Sonra şunu söyledi; "Hurma (yenmeye) salih oluncaya kadar onu selem yoluyla satmayın."

368

İmam Malik, İbnu Ömer`in sözü olarak şunu tahric etmiştir: "Kişinin, bir başkasına selem yoluyla yiyecek satmasında bir beis yoktur, yeter ki, yiyecek maddesinin fiyatı belirlenmiş, ödemenin zamanı tayin edilmiş olsun. Ancak (hasada) salahı ortaya çıkmayan ekinde veya (yenmeye) salahı ortaya çıkmayan hurmada selem olmaz." (İbnu Ömer`in bu sözünü Buhari, bab başlığında senedsiz olarak kaydetmiştir.)

369

İmam Malik`e ulaştığına göre, bir adam, Hz. Ömer (ra)`e gelip başka bir memlekette ödemek şartıyla kendisiyle selem akdi yapan bir adamdan haber vererek bu akid hakkında sormuştur da, Hz. Ömer (ra) hoşnutsuzluk izhar etmiş ve: "Pekala, devenin kirası nerede?" demiştir.

370

İmam Malik`e ulaştığına göre, İbnu Mes`ud (ra) şöyle demiştir: "Kim selem akdi yaparsa, sakın fazla alma şartı koşmasın. Bir avuç saman bile olsa bu fazlalık ribadır."

371

Ma`mer İbnu Ebi Ma`mer - ki İbnu Abdillah da denir ve Benu Adiyy İbnu Ka`b`dan biridir - dedi ki: "Resulullah (sav) şöyle buyurdular: "İhtikar yapan hatakar olmuştur." Said İbnu`l-Müseyyeb`e: "Ama sen de ihtikar yapıyorsun" dendi de: "Bu hadisi rivayet eden Ma`mer de ihtikar yapıyordu" diye cevap verdi."

372

İmam Malik diyor ki: "Bana ulaştığına göre Hz. Ömer (ra) şöyle demiştir: "Bizim çarşımızda ihtikar olamaz. Yanlarında fazla yiyecek maddesi bulunan bir kısım insanlar, bizim sahamıza Allah`ın rızkından inmiş olan bir rızka yönelip, onu bize karşı saklayamazlar. Ancak kim, yaz, kış demeden zahmetlere katlanarak mal getirmiş ise o Ömer`in misafiridir. Allah`ın istediği şekilde malını satsın, istediği şekilde de saklasın."

373

İmam Malik`e ulaştığına göre, Hz. Osman (ra) da ihtikar yapmayı yasaklamıştır.

374

Hz. Ömer (ra), pazara uğramıştı. Orada Hatib İbnu Ebi Belte`a`ya uğradı. Hatib`in (ucuz fiyatla) kuru üzüm sattığını görünce: "Ya fiyatı (diğerlerinin seviyesine yükseltirsin yahut pazarımızdan çeker gidersin" diye ihtar etti."

375

Bir adam gelerek: "Ey Allah`ın Resulü, bizler için eşyalara fiyat tesbit ediver" diye müracaatta bulundu. Hz. Peygamber (sav): "Hayır, fiyat koymayayım (rızka bolluk vermesi için) Allah`ıma dua edeyim" cevabını verdi. Arkadan bir başkası gelerek: (Ortaklık pahalandı, eşyaların) fiyatını bize siz tesbit ediverin" diye talebde bulununca, bu sefer: "Hayır rızkı bollaştırıp, darlaştıran Allah`tır. Ben hiçbir kimseye zulmetmemiş olarak Allah`a kavuşmak istiyorum" cevabını verdi.

376

Halk Hz. Peygamber (sav)`e müracaatla: "Ey Allah`ın Resulü, fiyatlar yükseldi, bizim için fiyatları siz tesbit edin" dediler. Resulullah (sav) onlara şu cevabı verdi: "Fiyatları koyan Allah`tır. Rızkı veren, artırıp eksilten de O`dur. Ben ise, hiç kimse benden ne kan ne de mal hususunda hak talebinde bulunmaz olduğu halde Allah`a kavuşmamı diliyorum." (Tirmizi hadisin sahih olduğunu söylemiştir)

377